Czym jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych funkcjonuje od 13 października 2019 roku. Jego powstanie nałożyło na przedsiębiorców nowe obowiązki związane ze zgłaszaniem informacji na temat beneficjentów rzeczywistych spółek. Jak dokładnie działa CRBR i kogo dotyczy?

Co zawiera Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych to spis osób fizycznych, które czerpią korzyści z działalności podmiotu. Najczęściej dotyczy to spółek. Mówiąc dokładniej, CRBR jest bezpośrednio powiązany z osobami fizycznymi, które sprawują bezpośrednią kontrolę nad podmiotami – zwykle spółkami prawa handlowego.

Kim jest beneficjent rzeczywisty?

Beneficjent rzeczywisty to osoba, która czerpie zyski z funkcjonowania danego podmiotu. Kontroluje ona jego działanie – bezpośrednio lub pośrednio. W przypadku spółek osobowych beneficjentami rzeczywistymi są więc wszyscy wspólnicy. Spółki kapitałowe funkcjonują na nieco innych zasadach – beneficjentami są jedynie osoby, które mają więcej niż 25% wszystkich udziałów/akcji w kapitale.

Wyróżnienie beneficjentów rzeczywistych jest szczególnie trudne w przypadku fundacji i stowarzyszeń. W takich organizacjach należy zbadać, kto tak naprawdę ma wpływ na ich działalność. Najczęściej w takiej sytuacji za beneficjentów uznaje się fundatora lub członków zarządu czy rady fundacji.

Kto powinien zgłosić się do CRBR?

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych dotyczy osób, które mają bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad podmiotem. Zasady różnią się w zależności od rodzaju firmy czy organizacji. Prezentują się one następująco:

• spółka osobowa – wszyscy wspólnicy,

• spółka kapitałowa – wspólnicy, którzy mają więcej niż 25% udziałów w kapitale zakładowym spółki; jeśli w spółce 25% ma inny podmiot kapitałowy, konieczne jest uwzględnienie również jej wspólników (ale tylko tych, którzy mają udziały w wysokości powyżej 25%),

• fundacje i stowarzyszenia – osoby, które rzeczywiście wpływają na funkcjonowanie organizacji, np. zarząd, fundator czy rada fundacji.

Do ujawnienia informacji o beneficjentach rzeczywistych są zobowiązane wszystkie spółki prawa handlowego, europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, spółki europejskie, spółdzielnie, stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS oraz trusty.

Zdarzają się sytuacje, w których określenie beneficjenta rzeczywistego w danej spółce nie jest możliwe. Wówczas konieczne jest zgłoszenie osób, które zajmują najwyższe stanowiska kierownicze.

Jak zgłosić się do CRBR?

Obecnie zgłoszenie do CRBR jest niezwykle łatwe. Wszystkich formalności można dopełnić przez internet – korzystając ze strony https://www.podatki.gov.pl/crbr/ . Znajduje się tam osobne pole, w którym należy uzupełnić informacje o NIP-ie spółki i jej formie prawnej. Kolejnym krokiem jest ustalenie daty zdarzenia, które wymaga konieczności zgłoszenia do CRBR.

Najczęściej zgłoszenie jest potrzebne w przypadku rejestracji nowej spółki czy zmiany jej adresu. Podczas wypełniania formularza możliwe jest uzupełnienie informacji również o innych beneficjentach lub reprezentantach.

Zgłoszenie do CRBR – ważne daty

Rejestr beneficjentów rzeczywistych musi być aktualizowany na bieżąco. Podmioty kierujące spółkami, stowarzyszeniami i fundacjami muszą ewidencjonować wszystkie zdarzenia. W przypadku nowo utworzonych podmiotów konieczne jest umieszczenie wpisu w CRBR w ciągu 7 dni. Podobnie jest również w sytuacji, gdy spółka zmieniła adres.

Przepisy dotyczące Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych zostały opracowane w 2019 roku. Zgodnie z nimi właściciele już istniejących podmiotów musieli zgłosić beneficjentów do dnia 13 lipca 2020 roku.

Jakie dane trzeba zgłaszać do CRBR?

Rejestr beneficjentów dotyczy informacji identyfikacyjnych spółek oraz osób sprawujących nad nimi kontrolę. Umieszczając wpis na liście, należy złożyć oświadczenie, że przekazane informacje są w pełni zgodne z rzeczywistością, pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Lista beneficjentów rzeczywistych zbiera szereg informacji, takich jak:

• dane spółki, której dotyczy zgłoszenie – nazwa, forma organizacyjna, siedziba, numer NIP i KRS,

• dane beneficjenta rzeczywistego – imię i nazwisko, obywatelstwo, miejsce zamieszkania, PESEL oraz informacje o charakterze i wielkości udziału w danym podmiocie.

Od 2022 roku w rejestrze umieszcza się też informacje na temat osób, które przygotowały zgłoszenie. Mogą to być członkowie zarządu, a także prokurenci lub pełnomocnicy.

Jaki cel ma Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?

Lista beneficjentów rzeczywistych ma za zadanie ułatwić walkę z procederem prania pieniędzy z nielegalnych źródeł. Jest ona powiązana również z przeciwdziałaniem finansowaniu terroryzmu. Jej istnienie ułatwia organom ścigania i instytucjom finansowym kontrolę nad przepływem środków finansowych.

Transparentność w zakresie informacji o beneficjentach rzeczywistych podnosi również poziom zaufania między podmiotami gospodarczymi oraz poprawia wiarygodność rynku. Implementacja CRBR jest odpowiedzią na wymogi międzynarodowe, w tym dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy.

Rejestr umożliwia też identyfikację osób fizycznych, które faktycznie kontrolują lub mają znaczący wpływ na działalność podmiotów gospodarczych. Dzięki temu możliwe jest ustalenie, kto dokładnie stoi za daną firmą. Takie rozwiązanie znacznie usprawnia działanie w razie wykrycia nieprawidłowości z przepisami o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.