Generalny Inspektor Informacji Finansowej – kim jest i za co odpowiada?

Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF) jest organem administracji rządowej, którego zadaniem jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Funkcjonuje jako sekretarz lub podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów. Jego rola i zadania zostały opisane w Ustawie z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

GIIF – co to?

GIIF to w skrócie Generalny Inspektor Informacji Finansowej. Jest to jednoosobowy centralny organ administracji państwowej powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych. W realizacji zadań wspiera go Departament Informacji Finansowej Ministerstwa Finansów. Główny Inspektor Informacji Finansowej wraz z Departamentem Informacji Finansowej uważany jest, zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, za jednostkę analityki finansowej.

GIIF stanowi główny element polskiego systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Szczegółowe zadania, jakie zostały nałożone na Głównego Inspektora, określone są w Ustawie z dnia 1 czerwca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Zadania GIIF – za co odpowiada Główny Inspektor Informacji Finansowej?

Do głównych zadań GIIF należy przetwarzanie informacji oraz podejmowanie działań, które mają zapobiec praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Czynności podejmowane przez GIIF polegają na:

• analizie informacji o wartościach majątkowych, które wzbudzają podejrzenia co do możliwego finansowania terroryzmu lub prania pieniędzy;
• wstrzymywaniu transakcji lub blokowaniu określonych rachunków;
• sporządzaniu analizy będącej oceną ryzyka krajowego w zakresie prania pieniędzy i finansowego wspierania terroryzmu;
• przygotowywaniu strategii przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
• kontrolowaniu, czy przestrzegane są przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
• szerzeniu wiedzy i udostępnianiu informacji o przepisach dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu w Biuletynie Informacji Publicznej;
• nakładaniu kar finansowych, o których mowa w Ustawie;
• udostępnianiu i żądaniu przekazania informacji o transakcjach;
• inicjowaniu dodatkowych działań, których celem jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i wspieraniu terroryzmu.

W celu wypełniania swoich zadań Generalny Inspektor Informacji Finansowej współpracuje z właściwymi organami innych państw, instytucjami, organizacjami międzynarodowymi (np. EUROPOL), które również zajmują się walką z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.

Jednocześnie GIIF ma możliwość zawierania porozumień określających warunki wymiany informacji, zarówno z europejskimi urzędami nadzoru, zagranicznymi właściwymi organami państwowymi, jak i z podmiotami sektora prywatnego. Celem współpracy jest pozyskiwanie informacji istotnych do realizacji nałożonych na GIIF zadań.

Z kim współpracuje GIIF?

GIIF jest jednym z organów powołanych do przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy – w skład całego systemu wchodzą również podmioty oferujące usługi i produkty, które mogą być wykorzystane w celach nielegalnych, oraz jednostki współpracujące: 

• Narodowy Bank Polski, 
• Komisja Nadzoru Finansowego, 
• Najwyższa Izba Kontroli.

Do instytucji obowiązanych należą: 

• banki, 
• firmy ubezpieczeniowe, 
• domy maklerskie, 
• organizatorzy gier losowych, 
• stowarzyszenia, 
• fundacje, 
• właściciele kantorów, 
• przedsiębiorcy przyjmujący płatności powyżej 15 tys. euro, 
• pośrednicy obrotu nieruchomościami,
• adwokaci. 

Wszystkie wymienione instytucje mają obowiązek informować GIIF o podejrzeniach nielegalnych transakcji zawieranych przez dany podmiot w formie comiesięcznych raportów. 

Za niedostarczenie takich informacji grozi im odpowiedzialność karna. Dla ułatwienia zadania uruchomiono specjalną stronę internetową, poprzez którą instytucje i firmy mogą wypełniać swój obowiązek. 

Czym jest pranie pieniędzy?

Pranie pieniędzy to próba ukrycia nielegalnie zdobytych środków finansowych przez wprowadzenie ich do legalnego obiegu. Proceder ten ułatwia działalność przestępczą, dlatego tak ważne jest podejmowanie wszelkich kroków, które mogą mu przeciwdziałać. W tym celu państwa, agencje międzynarodowe współpracują i doskonalą swoje techniki śledcze. Pojawia się tu również miejsce dla podmiotów, które świadcząusługi w zakresie AML (Anti-money laundering).

Gromadzenie informacji o podmiotach prawnych oraz screening klientów pozwalają wyeliminować ryzyko współpracy z niewiarygodnym kontrahentem. Dzięki takim działaniom firmy mogą uniknąć wejścia w relację z podmiotami powiązanymi z praniem pieniędzy czy finansowaniem terroryzmu. Wdrożenie procesu AML, ale również ciągła kontrola skuteczności i jakości jego działania to pierwszy krok do zapewnienia bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa.

Procedura KYC (Know Your Customer) pomaga ocenić wiarygodność klienta, by zapewnić bezpieczeństwo zawieranych transakcji. Współpraca z firmą działającą w zakresie AML daje gwarancję, że operacje finansowe są realizowane zgodnie z przepisami, na których straży stoi Generalny Inspektor Informacji Finansowej.